Rond Kerstmis begon de final count-down. Op 15 januari van het volgende jaar was het punt ‘zero’ bereikt en begon het offensief tegen de legers van Saddam Hoessein, die Koeweit bezet hielden. Het zou ‘een schone oorlog’ worden; een oorlog waarin de Westerse Wereld voor eens en voor altijd aan iedereen duidelijk zou maken wie het na de Koude Oorlog voor het zeggen heeft.

Het zou de oorlog worden van de desinformatie. Perskonferentie na perskonferentie, woord na woord, maar de gruwelijke werkelijkheid werd nooit getoond. Ongelooflijke videobeelden kregen we te zien. Zittend op een laserstraal mochten we vanuit de kop van de bommen mee naar het doel. (Als het doel was bereikt ging het scherm op zwart, letterlijk en figuurlijk.)

Alom opwinding over dit fantastische vernuft. Alom ook verbijstering over de nauwkeurigheid van de computer-gestuurde kruisvluchtwapens. Dit was de oorlog die de hegemonie van de techniek inluidde. Woorden schoten tekort bij het uitspreken van de waardering voor de prestaties van de wapenindustrie. Reagan had tòch gelijk gehad met zijn investeringen. Nu werd duidelijk dat er ook ‘schone oorlogen’ bestaan: zonder bloed en ellende, zonder honger en dood.

Kritiekloos namen de dames en heren van Hilversum de uitspraken van de Engelse en Amerikaanse legerofficieren voor waar aan. Slechts enkelen toonden de moed vragen te stellen en kritiek te uiten, omdat ze begrepen dat er nooit schone oorlogen hebben bestaan en ook nooit zullen bestaan. Net zomin als je kan zwemmen zonder nat te worden, kan je oorlog voeren zonder dat de mensen lijden, vreselijk lijden.

Het meest zorgwekkend vond ik de eenvoud waarmee een meerderheid van de mensen bereid was de mooie verhalen te geloven. ‘Oorlog is voor de rijken, Jan met de Pet zit met de lijken,’ schreven wij in een advertentie. Daar kregen we veel reakties op. Eén zal me altijd bijblijven: het was iemand die begin jaren tachtig mee vooraan liep bij de vredesdemonstraties. Nu stond hij ‘helemaal achter de oorlog’. Hij was er zeker van. Dit was een goede oorlog. Geen enkel argument kon ook maar een begin van twijfel bij hem oproepen.

Nu weten we dat er vele duizenden levend zijn begraven door tot bulldozer omgebouwde Abrams-tanks; dat er tienduizenden zijn omgebracht op de vluchtweg naar Basra, terwijl er al een wapenstilstand was overeengekomen; dat er in totaal meer dan 100.000 doden vielen en ruim 150.000 gewonden; dat in de periode onmiddellijk na de oorlog één op de drie kinderen in Irak leed aan ondervoeding mede als gevolg van de aanhoudende boycot; dat de sterfte onder kinderen van nul tot vijf jaar 380 procent hoger lag dan vóór de Golfkrisis; dat de mensen waren aangewezen op vervuild drinkwater waardoor besmettelijke ziektes om zich heen grepen; en dat Saddam Hoessein nog steeds op zijn post zit.

Je kan oorlogen niet op een ‘schone’ wijze voeren. Net zo min als dat je kan zwemmen zonder nat te worden.