Met zes man produceerden we dagelijks 1600 kilo Gelderse rookworsten. De beste rookworsten van Nederland, vond ik. Ze werden speciaal geproduceerd voor de Hema. Met echte darm, met een echt ambachtelijk touwtje en onverpakt.

We hadden één stopper, vier binders en één ophanger. Dat was ik. Je moest namelijk nogal lang zijn wilde je de spijlen ook bovenin de rookwagen kunnen ophangen. Het was zwaar werk, vooral omdat je de hele dag op één tegel stond. Pijn aan de voeten was het gevolg. En dan de herrie; vooral van de cutter, waarin ingevroren vlees gemalen werd.

Tussen de middag werden er tijdens de schaft altijd een paar worsten warm gemaakt en bij de boterhammen verorberd. Totdat er een nieuwe baas op de afdeling kwam. Die vond dat diefstal. Maar de zedenpreker had zelf, samen met zijn kollega-bazen van de worstfabriek, een pannetje op kantoor staan, waar zij vele worsten naar binnen werkten. ‘Kwaliteitskontrole,’ was zijn rechtvaardiging voor deze worst-eterij!

Mij trof de waanzin van de situatie. Een slijmerd die zelf niets anders deed dan toekijken en worsten eten, zegt tegen de mensen die 1600 kilo per dag produceren dat ze er geen drie per dag mogen opwarmen. Tijdens een felle diskussie riep iemand plots: ‘De groten stelen, de kleinen stelen; maar de groten stelen het meest.’ Een uitstekende samenvatting. We hebben nog vele worsten gegeten, bij Zwanenberg.

Jaren later moest ik aan dit voorval denken toen ik de berichten las over de fraude met de WIR-gelden. De Wet Investeringsrekening stond bekend als een ‘kip met gouden eieren’ voor het bedrijfsleven; er werd veel misbruik gemaakt. Veel te laat besloot de regering een eind te maken aan de gelegaliseerde diefstal van gemeenschapsgeld. Meteen na het uitlekken van het einde van de WIR kwam er een stormloop op gang op de notariskantoren. Razendsnel werden er nog allerlei investeringen gepland, omdat nog een keer mee te eten uit de WIR-ruif.

Vijf jaar later heeft de belastingdienst achterhaald dat ondernemers destijds voor een half miljard ten onrechte aan WIR-premies in hun zakken hebben gestoken. Maar er zit er niet eentje in de cel. Slechts in enkele zaken is het tot een proces gekomen. De meeste gevallen zijn afgedaan met boetes en schikkingen.

Er zijn mensen die schande spreken van mensen die in de avonduren bijklussen om hun inkomen wat op te schroeven, zodat ze ook de leuke kanten van het leven kunnen leren kennen. Voor die paar tientjes die ze op een avond verdienen met behangen of schilderen moeten ze hard werken. Er zijn mensen die schande spreken over de moeders met een minimumuitkering die als werksters aan de slag zijn om zo honderd gulden per week extra te hebben voor de kinderen.

Het valt op dat je deze mensen nooit hoort over ondernemers die met hulp van advokaten, notarissen, ambtenaren en politici niet guldens maar tonnen en miljoenen ‘bijklussen’.

Moraal is mooi, maar staat nooit los van de werkelijkheid.
Laat u de worsten maar goed smaken.