Harry is een van de tientallen mensen die ik ontmoette tijdens mijn recente bezoek aan de Verenigde Staten. Ik was daar om kontakten te leggen met het hier onbekende linkse deel van de Amerikaanse natie. Bovendien wilde ik nader kennismaken met het rijkste land van de wereld dat toch miljoenen van zijn onderdanen in armoede laat leven.

Harry woont ongeveer 150 mijl boven San Francisco. Hij woont daar met vrouw en vier kinderen in een klein dorpje. Tenminste, als hij niet voor zijn werk in San Francisco is. Harry werkt daar als vrijwilliger onder daklozen. Harry over zijn motieven: ‘Ik heb medelijden, medelijden met al die mensen die hier ’s nachts de straten bevolken. De tienduizenden mensen die zonder thuis zijn en rondzwerven in de straten en metro van de stad.’

Hij vertelt me over de snelle stijging van het aantal mensen zonder dak boven het hoofd. Steeds meer mensen worden naar de rand van de samenleving gedrukt. Simpelweg omdat ze niets meer hebben. De ongelijkheid is hier enorm en is de laatste vijftien jaar alleen maar toegenomen. Dit is de harde werkelijkheid van de straat. Niemand doet iets; het enige wat de overheid kan bedenken is het opjagen en arresteren van deze ‘mensen zonder thuis’. Jaarlijks sterven er volgens Harry tweehonderd daklozen op de straat, in totale eenzaamheid. Hij oordeelt hard over de overheid: ‘Deze regering, en ook de vorige, hebben ons uitgeleverd aan het hardste kapitalisme dat denkbaar is. Hier geldt de wet van de jungle. De lonen gaan niet omhoog maar omlaag, de huren zijn niet te betalen en een verzekering voor gezondheidszorg is een luxe die steeds minder mensen zich kunnen veroorloven.’

Wat nu werkelijkheid is in de VS, kan ook bij ons realiteit worden. En het is in Amerika veel erger dan de meesten van ons denken. Over de hele linie van de samenleving heeft er onder Reagan en Bush een geweldige kaalslag plaatsgevonden. De arbeidersklasse in het rijkste land van de wereld maakt buitengewoon moeilijke tijden door. Veel gewone mensen, die trouwens veel aardiger zijn dan ‘de Amerikaan’ die wij uit tv-series kennen, vallen ten prooi aan de uitzichtloosheid van de groeiende armoede, krijgen te maken met alle vormen van kriminaliteit en krijgen geen enkele aandacht van de overheid. Geen of minimale gezondheidszorg, slecht onderwijs op de public schools, slechte huizen.

Amerika laat zien waar het ‘meer markt en minder overheid’ van het neo-liberalisme in de praktijk toe leidt. Die American Way moeten wij absoluut niet op. In de hemel van het kapitalisme, waar menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit plaats maken voor blinde winsthonger, is de hel voor velen een feit.

De leidende gedachte van Reagan was: ‘Geef het paard overvloedig haver, want dan zal er een deel op de weg vallen voor de mussen.’ De werkelijkheid heeft anders uitgepakt. Deze politiek heeft alleen maar geleid tot een zelfgenoegzaam, fatterig paard en permanente honger onder de vogels.