Interview over de SP-plannen voor kinderen en jongeren
Kidsweek, 20 oktober 2006

Al sinds zijn 16e houdt Jan Marijnissen (54) zich bezig met politiek. De lijsttrekker van de Socialistische Partij (SP) wil een buitenspeelwet en gratis openbaar vervoer voor kinderen onder de 12 jaar. En hij heeft een nieuw voorstel: maximaal anderhalf uur huiswerk per dag. – door Maarten Hogenstijn

Waarom mogen jongeren niet stemmen?
‘Nou, wij hebben dat onderzocht en het blijkt dat de meeste jongeren zelf vinden dat 18 een goede leeftijd is. Eigenlijk zouden jongeren onder de 18 veel meer te zeggen moeten krijgen op school. Daar geloof ik in. Maar dan moet er wel serieus naar ze geluisterd worden.’

Ja, want anders raak je snel ontmoedigd.
‘Maar dan komt er heel iets anders in beeld en dat is het begrip actie! Ik hoorde van de week dat Hui weer op vrije voeten is. Dat komt natuurlijk omdat er heel veel actie is gevoerd voor hem. Als je vindt dat je onrechtvaardig behandeld wordt: maak een spandoek, ga erachter staan, omsingel de school en zeg: “Wij gaan niet weg voordat we een goed gesprek hebben gehad.” ‘

Kan er een regel komen over een maximale hoeveelheid huiswerk?
‘Ik heb zelf ook altijd met vreselijk veel tegenzin huiswerk gedaan. Maar het is wel belangrijk. Dus ik ben niet tegen huiswerk. Maar een regel voor een maximum hoeveelheid huiswerk is wel een goed idee. Ik vind één of anderhalf uur per dag meer dan genoeg. Drie uur studeren na schooltijd, dat vind ik echt belachelijk.’

Nou, ik denk dat onze lezers wel blij zijn met zo’n regel.
‘Oké, dan gaan we zorgen voor een wet die dat voorschrijft, maximaal anderhalf uur per dag.’

Wat voor andere ideeën hebben jullie over kinderen en jongeren?
‘We hebben een wetsvoorstel ingediend over speelruimte, waarin staat dat van iedere 100 vierkante meter 3 meter speciaal voor kinderen moet worden vrijgemaakt. We willen ook gratis openbaar vervoer voor kinderen onder de 12 jaar en voor 65 plussers. Dan kunnen opa’s en oma’s meer met hun kleinkinderen doen. En kinderen horen nooit in de gevangenis, punt.’

Bemoeien uw familieleden zich vaak met wat u doet?
‘Mijn dochter Lilian schreef vroeger altijd de moeilijke woorden op die ik gebruikte. Die zocht ze op in het woordenboek en dan zei ze: als je nou gewoon dát woord gebruikt, dan snapt iedereen het. Politici die moeilijke taal gebruiken, moet je goed in de gaten houden. Die hebben meestal iets te verbergen.’

Hield u zich als kind al bezig met politiek?
‘Vanaf mijn 16e. Er waren drie redenen om te beginnen. Ten eerste was er toen oorlog in Vietnam. Die oorlog heeft een ontzettende indruk gemaakt op mijn generatie. We konden niet aan de kant blijven staan, vonden we. Als tweede kwamen er ook allerlei beelden van hongerende mensen uit Afrika. En als derde kwam er nog iets bij en dat was school. Je kunt het je nu bijna niet meer voorstellen, maar wat de meester zei was toen echt wet. Als je daar iets tegen inbracht dan kon je de klas verlaten. Dat heb ik ook meerdere keren moeten doen.’

Wat is het leukste aan het werken in de Tweede Kamer?
‘Het leukste is dat je iets kunt doen voor andere mensen en dat bij de verkiezingen ook blijkt dat mensen dat waarderen, omdat ze op je stemmen. Wat wij proberen is om de stemlozen, de mensen die je niet of moeilijk hoort, om die juist een stem te geven.’

Zijn er ook momenten dat u een hekel heeft aan uw werk?
‘Ja, als het vergaderen en vergaderen is zonder dat het iets oplevert.’

Gebeurt dat vaak?
‘Nou, ik heb één geluk. Ik ben fractievoorzitter en daarom hoef ik niet alle commissievergaderingen af te lopen. Met de mensen in de fractie verdelen we de onderwerpen en daar zijn dan vergaderingen over in de kleine zaaltjes hier in Den Haag. Dat zijn vaak vergaderingen van uren, maar de standpunten liggen vaak zo vast dat de uitkomst ook al vast ligt. Zelf doe ik de grote debatten in de grote zaal, waaronder de algemene beschouwingen. Dat is de vergadering die één keer per jaar wordt gehouden over het hele beleid in de Nederlandse politiek. Daar leef ik echt naar toe, dan ben ik al maanden van tevoren bezig.’

Als zoveel mensen en de regering het belangrijk vinden dat je niet te dik wordt, waarom kunnen jullie sporten dan niet gratis maken? Want de contributie voor een club is best hoog.
‘We hebben een voorstel in ons programma voor een sportstrippenkaart voor jongeren, zodat je gratis kunt kennismaken met sporten. Vervolgens is lidmaatschap dan niet gratis. Maar weet je hoe dat komt? Tien jaar geleden vond de hele politiek, met uitzondering van de SP, dat sport iets is voor de mensen zelf. En ze dachten: die voetbalclubs en andere sportclubs gaan achteruit. Mensen gaan in plaats daarvan joggen en achter die apparaten in de sportschool. Dat is een grote misvatting geweest. Ze zijn er nu inmiddels achter dat sportverenigingen niet alleen zorgen voor gezonde mensen. Je leert ook met verlies omgaan, regels respecteren, enzovoorts. Er zitten heel veel goede kanten aan sport. Behalve in het lichaam word je ook in de geest gehard. Maar het gevolg is geweest dat veel sportvelden naar de rand van de stad zijn verplaatst, zodat het sporten onaantrekkelijker is. Bovendien zijn heel veel subsidies teruggedraaid door de gemeentes. Het huren van velden is veel duurder geworden, en daardoor heb je die stijging van de contributies. Dus eigenlijk zou je bij de gemeenteraad moeten zijn, de Tweede Kamer van een stad, om te zeggen: “Luister eens, dat sporten is veel te duur.” ‘

De SP wil ook een staatssecretaris voor jeugd en opvoeding. Waarom?
‘Daar pleiten we al heel lang voor. Toen we dat voor de eerste keer voorstelden, tien jaar geleden, lachte iedereen ons uit. Ze zeiden: “Hoezo kinderen? Laat maar waaien.” Eigenlijk hebben kinderen hier twintig jaar lang bijna geen rol gespeeld in de Tweede Kamer. Het woord kind is hier misschien gewoon tien jaar niet gevallen. En dat is echt heel kwalijk. Want het resultaat is dat alle wijken zijn volgebouwd. Op straat kun je niet meer spelen. Er is enorm bezuinigd op onderwijs en daar is het kind als eerste het slachtoffer van. De jeugdzorg is heel slecht. We hebben 15 organisaties die zich met zorg voor kinderen bezig houden en die werken allemaal langs elkaar heen. Ze zitten meer achter de computer dan dat ze met kinderen praten. Er is echt een tijd geweest dat de andere partijen zeiden: “Ach, daar maken we ons niet druk over.” Inmiddels is het een beetje verbeterd, dat moet ik wel zeggen. Maar hoe draaien we dat terug? Wij hebben een wetsvoorstel ingediend over speelruimte, waarin staat dat van iedere 100 vierkante meter 3 meter speciaal en alleen voor kinderen moet worden vrijgemaakt. Iedereen is daar vóór. Hier in de Kamer zeggen ze ook: “Ja, eigenlijk vinden we het wel een goed plan, maar gemeentes moeten dat besluiten.” Maar hoe gaat dat in gemeentes: iedere vierkante meter die ze verkopen levert geld op, en speelruimte levert geen geld op. Gemeentes hebben weinig geld, dus die komen snel in de verleiding om die grond te verkopen. Daarvoor hebben we dus een landelijke wet nodig, waarin staat dat dat niet mag. Nou, die strijd hebben we nog niet gewonnen. Maar na de verkiezingen dienen we die wet weer in.’

De SP wil ook gratis openbaar vervoer voor kinderen onder de 12 jaar. Waarom is dat nodig?
‘We vinden dat kinderen onder de 12 en 65 plussers gratis moeten kunnen reizen. Ons idee daarbij is dat het voor ouderen altijd makkelijker is om vaker hun kleinkinderen te kunnen bezoeken. En wat is er dan leuker dan dat ze hun kleinkinderen ook mee kunnen nemen? We zeggen dus wel: Onder begeleiding. Het is niet de bedoeling dat kinderen gaan spijbelen en dan naar een stad verderop gaan.’

Jullie willen dus ook dat opa’s en oma’s meer met hun kleinkinderen kunnen doen.
‘Ja, daar zijn we heel erg voor. We hebben ook een idee over de verpleeghuizen, want daar word je niet vrolijk van. Door ouderen zo weg te stoppen, hebben ze geen enkele rol meer. Wij zeggen: Weet je wat, die verpleeghuizen en verzorgingshuizen geven we aan de jongeren. Dan hebben we meteen jongerenhuisvesting. En voor de ouderen maken we kleine voorzieningen in de wijk, waar ze met zes tot acht mensen en goede begeleiding kunnen wonen. Dan kunnen jongeren en ouderen ook meer samen gaan doen. Op basisscholen doen ze bijvoorbeeld vaak een kerstspel, daar kunnen de ouderen in de wijk dan ook komen kijken. En ouderen kunnen dan weer Sinterklaas-surprises maken voor de kinderen. Nou, dat vinden ze allebei geweldig. En dan heb je een win-win situatie.’

Wat gaan jullie doen om te zorgen dat kinderen zoals Hui nooit meer in de cel komen?
‘Dat moet echt verboden worden. Maar er is nog wel meer over te zeggen. Er zijn ook kinderen die een beetje de weg kwijt zijn. Die horen in een gesloten inrichting. Maar die worden ook in de gevangenis gezet. Dat is net zo schandalig natuurlijk. Ik vind echt: Kinderen horen niet in de gevangenis, nooit. Wat ons betreft wordt er een wet aangenomen zodat dat nooit meer gebeurt.
Wat ook heel erg is, is dat kinderen van asielzoekers zo uit de klas worden geplukt. Of ineens niet meer op school komen omdat hun familie is weggevoerd. Voor kinderen in die leeftijd is dat traumatisch. In sommige gevallen blijft zo’n kind nog in Nederland en dan ontstaat er onmiddellijk een spontane actie. Ik heb heel veel kinderen hier over de vloer gehad, die actie voerden voor een ander kind dat terug moest naar een land waar ze niet eens geboren was, waar ze de taal niet van kende. Zulke acties hebben wij altijd gesteund. Maar om zo’n wet erdoor te krijgen, heb je echt een meerderheid nodig in de Kamer. Wij kunnen ook geen ijzer met handen breken.’

Wat gaat uw partij doen aan het milieu?
‘Weet je wat het grote probleem is met bijvoorbeeld klimaatverandering? We vragen aan de huidige generatie dat we iets doen voor de generaties na ons. Want die merken de gevolgen pas echt. En er is nog een tweede probleem. Dat heeft ook met solidariteit, dus voor elkaar iets doen, te maken. Kijk, wij verhogen de dijken gewoon, maar Bangladesh kan dat niet. Dat is ook moeilijk. Natuurlijk moeten we het broeikasgas terugdringen, openbaar vervoer stimuleren, meer investeren in alternatieve energie, noem maar op. Maar volgens mij kunnen we het beste via meer solidariteit ook aan het milieu werken, in die volgorde.’

Wilt u zelf minister worden?
‘Het hangt natuurlijk af van de verkiezingsuitslag en nog veel meer dingen. Maar mijn handen jeuken wel als ik af en toe ministers bezig zie. Dan denk ik: “Aan de kant!” En dat is het meest bij mevrouw Verdonk. Die heeft het wel erg bont gemaakt. Vooral omdat ik soms echt het idee heb, en dat is heel hard wat ik nu zeg, dat ze er ook helemaal niet mee zit wat ze allemaal doet. Of dat ze er wel mee zit maar dan weet ze het heel erg goed te verbergen. Het zit me gewoon niet lekker. Je kunt de beslissingen die zij neemt niet nemen zonder te zeggen: “Ik doe dat met pijn in het hart.” Maar dat komt er nog niet eens uit. Ze doet ook net alsof al die mensen maar profiteurs zijn. Ik bedoel: waarom moet er een actie aan te pas komen om Hui uit de gevangenis te krijgen? Waarom zetten we hem er überhaupt in?
Maar ook als het gaat om de armoede in Nederland, we hebben zo’n 450.000 kinderen die in armoede worden grootgebracht. Heel veel kinderen hebben tegenwoordig heel veel, maar er zijn er ook heel veel die niks hebben. En dat gaat me aan het hart. Bijvoorbeeld als je met een smoesje op school moet zeggen dat je niet op schoolreisje kunt, omdat er thuis geen geld voor is. Dat vind ik ongelofelijk in de 21e eeuw , terwijl we zo rijk zijn.’

Tot slot: wat heeft u de afgelopen week bereikt?
‘Nou, heel veel. Dat we een heel goede verkiezingscampagne gaan krijgen. Dat de hele partij onze nieuwe kandidatenlijst en ons verkiezingsprogramma omarmd heeft. Ik vind ook dat je moet proberen elke dag iets te bereiken, want dat geeft ook zin aan het leven. Al is het maar iets kleins: dat je voor het eerst niet van de fiets valt als je dat aan het leren bent, of dat je voor de eerste keer een gedichtje schrijft. Het is zo fijn als je ‘s avonds in bed ligt en kan denken: “Ja, dat heb ik bereikt!”‘

Doet u dat ook echt?
‘Nee, meestal val ik meteen in slaap, haha!’

Reacties uitgeschakeld