Over ‘dwaze vaders’ en gekozen burgemeesters
Metro, 12 april 2005

Al ruim een jaar lang trekt SP-fractievoorzitter Jan Marijnissen (53) door het land en bezoekt provincie na provincie. De media liet hij even links liggen. Hij had genoeg van de media, het Haagse Gedoe en wat hij noemt ‘de cultuur van het wegkijken’. Nu doet hij weer van zich horen. Het is tijd voor verandering volgens Marijnissen en dat is vooral aan ons: de mensen in het land. “Met acht jaar Paars en drie jaar Balkenende zijn we geen zak opgeschoten.”

Tekst: Bas Paternotte

Afgelopen dinsdagmiddag, de Tweede Kamer. Jan Marijnissen zit op zijn blauwe stoel wanneer achter hem een demonstrant op de vloer van de plenaire zaal smakt. De man breekt direct zijn enkels, vervolgens springt een politieagent op zijn nek. Marijnissen blijft onverstoorbaar. “Ik schrik niet zo snel, stond klaar om te helpen de man te overmeesteren. Iedereen in de Kamer bleef koelbloedig, dat is denk ik een menselijke reactie op zulk soort momenten.”

Dit keer was het een ‘dwaze vader’, volgende keer misschien erger. Komt er nu een glazen wand tussen het publiek en de Kamerleden?

“Op het moment dat die man achter mij terechtkwam zei ik tegen mijn collega Harry van Bommel: ‘ik durf te wedden dat er nu glas komt’. Ik ben daar niet voor of tegen maar denk dat het er nu wel van zal komen. De Kamer wordt steeds meer beveiligd en dit zou een logische volgende stap kunnen zijn. Wat iemand ook van Kamerleden vindt, je kan en mag niet die zaal inspringen.”

Je hebt een katholieke achtergrond. Ben je ook zo verdrietig over het verscheiden van de paus?

“Ik ben inderdaad katholiek opgevoed en ken die wereld vrij goed. De rituelen die nu plaats vinden, het geheime overleg van de kardinalen, het is allemaal wel erg bijzonder. Natuurlijk had hij ook negatieve kanten zoals zijn bezwaren tegen voorbehoedsmiddelen. Maar Johannes Paulus II heeft zich altijd consequent ingezet voor leven. Het leven van zieken, mensen in oorlog en inderdaad het ongeboren leven. Dat is in wezen erg simpel en overzichtelijk. Ik vond het ook wel wat dat hij zich hard heeft uitgesproken tegen de oorlog in Irak. Dat was moedig van hem. Nee, de dood van de paus laat mij niet helemaal onberoerd.”

Nu we toch bezig zijn met de actualiteit: vind je het jammer dat het Kabinet niet is gevallen over de gekozen burgemeester?

“Het blijft raar dat Thom de Graaf is weggegaan en de overige bewindslieden van D66 zijn blijven zitten. Wat Dittrich ook mag zeggen, het blijft een ongeloofwaardige stap. Ik snap niet dat ze dit geflikt hebben. De gekozen burgemeester was hoe dan ook een van de kroonjuwelen van de democraten. De nieuwe minister van Bestuurlijke Vernieuwing Alexander Pechtold gaat nu de mogelijkheden nog een keer onderzoeken. Als de politiek het even niet meer weet begint ze een onderzoek of een commissie. Dat is dus een lege huls.”

Hoe zit het met je eigen geloofwaardigheid? In de Tweede Kamer was de SP voor de gekozen burgemeester, in de Eerste Kamer tegen.

“Wat na de crisis te weinig aan bod is gekomen is de koppelverkoop die het Kabinet in gedachten had. De SP wil een door de gemeenteraad gekozen burgemeester. Ik stel mij dan voor dat dat de lijsttrekker van een gemeenteraadsfractie wordt. Het is anders het verhaal van twee kapiteins op één schip. Namelijk een burgemeester met zijn eigen mandaat van de kiezers en de gemeenteraad met haar electoraat. Dat gaat geheid mis en de bevolking is dan de klos. De Graaf hield zich doof voor dat argument, en dat is de reden waarom wij tegen waren. Niet om het Kabinet een hak te zetten of iets dergelijks, daar was het onderwerp te belangrijk voor. En dat heeft De Graaf over het hoofd gezien.”

De PvdA negeerde vroeger altijd de SP. Hoe gaat dat nu?

“De verhoudingen zijn genormaliseerd.”

Maar jullie trekken nog niet echt samen op tegen de ‘Balkenbende’.

“Samen met GroenLinks willen wij wel een strategisch 35-puntenplan maken. Maar Wouter Bos wil daar niets over zeggen. Hij houdt alle opties open en dat vind ik buitengewoon jammer. Ik spreek Wouter, we zitten geregeld om de tafel. Ik denk dat dit wel het moment is om gezamenlijk op te trekken. Maar wees niet bang, de SP kan heel goed haar eigen plan trekken, dat staat of valt niet met de PvdA. Het blijven dagkoersen maar we staan deze week met 15 zetels in de peilingen.”

Je was de laatste tijd wat minder prominent in Den Haag.

“Ik was even klaar met de hypes en het cynisme. Veel mensen hebben het gevoel: het zal mij worst wezen. Dat is voor een groot deel de schuld van de politiek. Met acht jaar Paars en drie jaar Balkenende zijn we geen zak opgeschoten. Maar ook in de Tweede Kamer heerst veel cynisme. Maar de politiek kan zichzelf niet uit dat dal trekken, dat moet de burger zelf doen. Tijdens mijn discussieavonden in het land onder de titel ‘Hoe dan, Jan?’ houd ik de mensen steeds voor: doe je mond open. Of je nou cipier bent, in een verpleegtehuis werkt of waar dan ook. Wanneer je niks doet verandert er ook niets. Het kan niet allemaal uit Den Haag komen, zeg tegen de politiek wat beter kan en trek je mond open. Daar ligt de sleutel.”

Je pleit voor een Huis van de Historie, vindt geschiedenis belangrijk. Wat kunnen we nu leren van de geschiedenis?

“Na de oorlog heerste er in Nederland een sfeer van: we gaan er wat van maken. Die instelling moeten we weer hebben. Nederland is stinkend rijk en toch gaat het mis met het onderwijs, ouderenzorg, de zorg en ga nog maar even door. We zijn onderdeel van de geschiedenis die we zelf schrijven. Dat moet Balkenende zich beseffen, ikzelf en iedereen in het land. We doen er soms wat besmuikt over maar Nederlanders zijn tot veel in staat.”

Reacties uitgeschakeld