De komende decennia verdubbelt het aantal mensen dat ouder is dan 65 jaar. Tegelijkertijd blijft het aantal mensen tussen de 15 en de 65 ongeveer gelijk. Het kabinet trekt de conclusie dat we te maken hebben met een demografische tijdbom. Onze sociale voorzieningen worden onbetaalbaar en moeten worden beperkt, zo beweert het kabinet. Balkenende II geeft echter een valse voorstelling van zaken. Bijvoorbeeld: tegenover de vaak opgevoerde staatsschuld staat een twee keer zo grote reserve bij de pensioenfondsen (meer dan vijfhonderd miljard euro). Maar is de AOW straks nog wel te betalen?

De AOW stijgt bij een volledige koppeling mee met de CAO-stijging, niet met de incidentele loonstijging die werknemers daar nog extra bij krijgen. Deze loonstijging leidt wel tot extra premiebetaling voor de AOW, maar niet tot hogere kosten voor de AOW. Doordat het aantal twee­verdieners toeneemt, groeit ook het aantal premiebetalers.

Door de AOW-premie via het belastingstelsel te verrekenen, kunnen de allerrijkste gepensioneerden meer meebetalen aan de schatkist. De omzetting van VUT in prepensioen, leidt in de praktijk al tot een geleidelijke stijging van de pensioenleeftijd.

Maar de zorg dan? Die krijgt toch te maken met veel hogere uitgaven? Mensen worden ouder, zeker, maar ze blijven ook en vooral langer ­gezond. Men houdt rekening met een stijging van de kosten van 0,6 procent per jaar. Dat valt dus reuze mee.

Oudere werknemers geven zelf aan dat de belangrijkste overweging om te stoppen of door te gaan niet geld is, maar waardering. Oudere werknemers verdienen meer respect omdat ze het geheugen van bedrijf of instelling zijn. De overheid zou oudere werknemers een wettelijk recht op deeltijdpensioen moeten geven. Ook het regelen van goede verlof-en scholingsmogelijkheden voor oudere werknemers, is een slimme manier om de vergrijzing op te vangen.

De vergrijzing zorgt voor een ingrijpende verandering van onze samenleving. En er zijn genoeg problemen die daarmee samenhangen waarvan de eenzaamheid onder ouderen de grootste is. Hoe houden we de ouderen betrokken bij hun omgeving en de samenleving als geheel? Wat doen we met de huisvesting en de zorg? Hoe zorgen we dat het respect voor ouderen groeit en daarmee hun betekenis voor jongeren? Dit alles vraagt om doortimmerd beleid en slimme maatregelen. Hier zouden we ons op moeten concentreren, want dit zijn de écht belangrijke vragen.

Deze column verscheen augustus 2004 in de Tribune

Reacties uitgeschakeld