Column voor vakblad docenten
RBO Rijnmond, zomer 2003

Ja, onderwijzer… Ik vind dat ’n mooiere benaming, al klinkt ie – ik geef ’t toe – wat ouderwetser dan leraar. Leraar klinkt zo gewoontjes, lijkt te veel op gijzelaar (hoewel sommige onderwijzers zich misschien wel zo voelen).

Zeker, onderwijzer heeft iets strengs. Leraar klinkt meer als ‘n gelijkwaardige aan de leerling. Maar ja, dat is misschien ook wel wat ik eigenlijk bedoel.

In de jaren zestig liep ik vooraan in de strijd voor de externe democratisering (iedereen moet het beste onderwijs krijgen) en de interne democratisering. Het schoolbestuur richtte ‘n leerlingen-parlement op (ze dachten de zaak daarmee voor te zijn), maar dat vonden wij niks. Dat was ‘n voorbeeld van ‘repressieve tolerantie’. Wij richtten ‘n onafhankelijke leerlingenvereniging op.

In de klas was ik ook geen toonbeeld van de brave, gehoorzame leerling. Integendeel. Tot wanhoop gedreven zag menig onderwijzer zich genoodzaakt me de deur te wijzen. Met name de leraar boekhouden (hij kwam net van de leergangen) had het er moeilijk mee. Soms kon ie z’n ‘tranen van teleurstelling’ niet bedwingen. Dat weet ik van mijn zwager die in die dagen ook onderwijzer was op die HBS. Mij kwam dat pas veel later ter ore.

Uiteindelijk werd ik van school gestuurd maar ben na allerlei omzwervingen toch nog redelijk terecht gekomen (al staan politici niet bepaald hoog aangeschreven). Het verhaaltje hierboven over die ‘boekhouder’ heeft me wel de ogen geopend. De discussies die wij hadden waren gesprekken tussen doven en hadden weinig van doen met ‘onderwijzen’ en ‘onderwezen worden’. Was dat wél het geval geweest dan was ‘t vast niet zo uit de hand gelopen.

Voor goed onderwijzen is niet alleen ‘n goede, geïnteresseerde leerling nodig maar ook ‘n dito onderwijzer: Iemand die z’n vak lief heeft, die houdt van kinderen, die écht wil onderwijzen, die kan boeien, en nog veel meer.

In levensfase waarin kinderen onderwezen meten worden gebeurt er gelijktijdig heel veel met hen (ik merk dat nu ook met m’n dochter van 17). Daarom is onderwijzen ‘n vak. De leerling moet worden verleid tot het willen opnemen van kennis…

Voor al díe leerkrachten (oh nee, onderwijzers) zou ‘n speciaal standbeeld moeten worden opgericht.

(en zo lang dat er niet is doen we net alsof het mooie beeld van Theo Thijssen in de Jordaan staat voor wat wij met ONDERWIJZEN bedoelen.).

Reacties uitgeschakeld