Een schok ging door het land. Wéér een voorbeeld van ‘zinloos geweld’. Wanneer houdt het op? Wanneer dóen we er iets aan?
Bij ingewikkelde problemen zie je vaak dat de politiek liever zwijgt. Simpele problemen zijn makkelijker omdat simpele oplossingen makkelijker te verkopen zijn. Het gevolg is dat de politiek al lange tijd met een grote boog om het vraagstuk van de veiligheid heen loopt. De SP wil dat niet.

We moeten een aantal dingen gelíjktijdig doen, en dan ook nog met z’n allen. Crimineel gedrag is in de kern asociaal gedrag. De dader mankeert het vaak aan inlevingsvermogen en aan beheersing van de driften. Opvoeding, het bijbrengen van waarden en normen is in de eerste plaats een zaak van de ouders, de omgeving van het gezin en onderwijzers. Veel ouders kunnen hulp bij de opvoeding goed gebruiken. Met de meeste kinderen gaat het goed, maar met een aantal stukken minder. Vijftigduizend worden er jaarlijks door hun eigen ouders mishandeld. Dat gegeven laat zien dat er iets fundamenteels mis is. Ik vind dat de overheid – samen met pedagogen – een fijnmazig net van consultatiebureaus moet oprichten waar alle ouders en kinderen terecht kunnen met hun problemen.

Het onderwijs moet ruimte vrij maken voor lessen waarin gesproken wordt over hoe we samenleven, over waarden en normen, het fundament onder onze beschaving. Sociale controle moet weer normaal worden, want we moeten protesteren tegen asociaal gedrag. Samenleven doe je sámen en niet alleen.
Het verenigingsleven moet worden gestimuleerd, want ook daar vindt overdracht van waarden en normen plaats.
Maar met alleen preventie zijn we er niet. We moeten ook werken aan een betere aanpak voor de mensen die in de fout gaan. Effectiviteit dient daarbij voorop te staan. Dus: na een misdaad dient een snelle correctie plaats te vinden. Meteen lik op stuk en daarna begeleiding om herhaling te voorkomen.
De rechtelijke macht heeft grote achterstanden. Dat kan niet, voorkomen en veroordeeld worden duurt nu veel te lang.
Op de reclassering is fors bezuinigd. Een slechte zaak. Je bespaart een paar centen, maar betaalt fors door de doorgaande criminaliteit.

Preventie en het straffen van hen die in de fout zijn gegaan zijn de twee benen op welke we op weg kunnen naar een veiliger samenleving. De overheid speelt hierin een belangrijke rol, maar ook de samenleving, ú en ik dus. Naar aanleiding van het drama van Venlo is veel gesproken over de toekijkende mensen. Het zijn helden op sokken die zeggen dat zij wél zouden hebben ingegrepen. Maar toch… we zullen moeten leren voor elkaar op te komen.

Deze column verscheen november 2002 in de Tribune

Reacties uitgeschakeld