Ruud Vreeman, nu PvdA-burgemeester van Zaanstad, was in 1991 eens te gast bij “Het Capitool”. Hij werkte toen nog bij de Vervoersbond FNV. Het was de tijd van de grote WAO-discussie. De PvdA sprak over een modernisering van de WAO. Vreeman zei in die uitzending terecht: “Hoezo modernisering? Dit is gewoon niets anders dan terug naar voor de oorlog!” Inderdaad, mooie woorden moesten de ware bedoeling verhullen.

Shell wil opnieuw prestatiebeloning invoeren. Men wil daarmee “de medewerkers meer gericht laten zijn op gemeenschappelijke doelen en dezelfde kant op laten lopen”. Mooie woorden, maar wat is de bedoeling? Het vaste loon wordt 5 procent verlaagd. De rest kan worden bijverdiend door productiedoelen te halen die het management vaststelt. De mensen worden beoordeeld als groep. Die werkwijze is overgenomen uit Japan. De werkplek wordt zo een soort arena waar mensen elkaar gaan wantrouwen en in de gaten houden. “Ben je alweer ziek?” “Kan dat niet wat sneller?” “Door jouw schuld halen we de premie niet!”

In ons land hebben we helemaal geen behoefte aan nieuwe, ouderwetse jaagsystemen. We hebben al de hoogste arbeidsproductiviteit ter wereld. En de tol die we daarvoor betalen is enorm. Zo zijn er jaarlijks 250.000 ziekmeldingen als gevolg van stress door te hoge werkdruk. 100.000 mensen zitten om dezelfde reden in de WAO.

Taal is een machtig wapen. Allemaal hebben we de neiging te denken dat woorden zeggen wat er bedoeld wordt. Wantrouwen moet geen uitgangspunt zijn op de werkplek, maar is des te meer nodig als het gaat om de woorden van machthebbers.

Deze column verscheen maart 1997 in de Tribune

Reacties uitgeschakeld